Tη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκιαγραφεί στη νέα στρατηγική της το όραμα για το μέλλον της παραγωγής και της ρύπανσης του περιβάλλοντος από πλαστικά, ο επικεφαλής για το Περιβάλλον της Κομισιόν, Καρμένου Βέλα, εξήγησε πώς επηρεάζουν οι εξελίξεις στην Κίνα, την Αφρική και την Ευρώπη.
Ο Καρμένου Βέλα που είναι Ευρωπαίος Επίτροπος για το Περιβάλλον, τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία μίλησε στη EURACTIV.
Στις αρχές του μήνα, ξεκίνησε η απαγόρευση των εισαγωγών πλαστικών αποβλήτων στην Κίνα. Η Επιτροπή συμπεριλαμβάνει την εξέλιξη αυτή στη στρατηγική της και, εάν ναι, με ποιο τρόπο;
Με τη στρατηγική μας για τα πλαστικά, θέτουμε τα θεμέλια για μια νέα οικονομία. Θέλουμε να μετατρέψουμε τον τρόπο με τον οποίο τα πλαστικά προϊόντα σχεδιάζονται, παράγονται, χρησιμοποιούνται και ανακυκλώνονται, διότι το σημερινό σύστημα προκαλεί μεγάλες σπατάλες. Περίπου το 95% της αξίας των πλαστικών συσκευασιών αξίας μέχρι 105 δισ. ευρώ χάνεται κάθε χρόνο από την οικονομία και ανακυκλώνουμε μόνο το 30% των πλαστικών απορριμμάτων στην Ευρώπη.
Η κινεζική απαγόρευση είναι μια ευκαιρία – μας δίνει τη δυνατότητα να επανεξετάσουμε την προσέγγισή μας στα πλαστικά. Τα μέτρα της στρατηγικής μας για τα πλαστικά, μαζί με τους φιλόδοξους νέους στόχους ανακύκλωσης της ΕΕ, επί των οποίων το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία τον Δεκέμβριο, θα ενισχύσουν την απαραίτητη μετάβαση στον τομέα των πλαστικών.
Η δημοσίευση της στρατηγικής καθυστέρησε λόγω της κινεζικής απόφασης;
Όχι. Η κατάρτιση αυτής της πρώτης πανευρωπαϊκής στρατηγικής ήταν μια διαδικασία χωρίς αποκλεισμούς, η οποία περιελάμβανε ευρεία διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη και πολλές διαφορετικές υπηρεσίες εντός της Επιτροπής συνέβαλαν στη διαμόρφωσή της. Ο πρόεδρος Γιούνκερ δημιούργησε μια κεντρική ομάδα, για να εξετάσει τη νέα πλαστικοποιημένη οικονομία, διασφαλίζοντας ότι συμβάλλει στις ευρείες πολιτικές προτεραιότητες. Μια τέτοια διαδικασία απαιτεί χρόνο.
Τα θαλάσσια απορρίμματα και η ρύπανση από πλαστικά, αν και δεν αποτελούν νέο πρόβλημα, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Επομένως, το χρονοδιάγραμμα της στρατηγικής σημαίνει ότι οι προτάσεις θα κινηθούν γρήγορα μέσω του νομοθετικού σώματος, λόγω αυτής της υποστήριξης;
Μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου διαπιστώνει ότι οι πολίτες ανησυχούν εξαιρετικά για τον αντίκτυπο του πλαστικού στο περιβάλλον και την υγεία. Δεν θέλουν τα πλαστικά απορρίμματα να καταλήγουν στους ωκεανούς. Δεν θέλουν τα πουλιά, οι χελώνες και το θαλάσσιο περιβάλλον να μπερδεύονται με πλαστικές σακούλες και αλιευτικά δίχτυα. Δεν θέλουν μικροσφαιρίδια στα καλλυντικά. Είμαι βέβαιος ότι τα κράτη μέλη και το Κοινοβούλιο θα ανταποκριθούν θετικά στη δέσμη μέτρων μας και θα υποστηρίξουν τον μακροπρόθεσμο στόχο που αφορά στο ότι όλες οι πλαστικές συσκευασίες στην αγορά της ΕΕ θα είναι ανακυκλώσιμες έως το 2030. Ωστόσο, ο κλάδος πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο. Υπό την έννοια αυτή, χαιρετίζω το σημαντικό πρώτο βήμα των επιχειρηματικών φορέων που έχουν υποβάλει ορισμένες εθελοντικές δεσμεύσεις.
Την περασμένη εβδομάδα, ο συνάδελφός σας, Γκίντερ Έτινγκερ, πρότεινε την ιδέα φορολόγησης της παραγωγής πλαστικών, η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει την ΕΕ να καλύψει το έλλειμμα του προϋπολογισμού του Brexit. Ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά με αυτή την ιδέα;
Το χάσμα του Brexit και οι νέες προτεραιότητες της επόμενης δεκαετίας αποτελούν πραγματική πρόκληση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο πλαίσιο των προβληματισμών σχετικά με τους ίδιους πόρους για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, η ιδέα ενός φόρου πλαστικών ήρθε πιο πρόσφατα. Τα πλαστικά απόβλητα είναι ένα πρόβλημα που αφορά την ΕΕ. Χρειαζόμαστε μέτρα για τη μείωση της περιττής παραγωγής, την ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης πλαστικών συσκευασιών και την μετατόπιση προς τα ανακυκλώσιμα πλαστικά υλικά από τη βιομηχανία. Ένας καλά σχεδιασμένος φόρος θα μπορούσε να αποτελεί ένα από τα πολλά μέσα για την επίτευξη αυτών των περιβαλλοντικών στόχων και την παροχή δημοσιονομικού εισοδήματος.
Ποια είναι η θέση της Επιτροπής σχετικά με τις απαγορεύσεις; Η Γερμανία εκφράζει την επιθυμία να ζητήσει από την Κομισιόν να υποβάλει πρόταση για την απαγόρευση των μικροπλαστικών στα καλλυντικά, ενώ οι περιβαλλοντικές ομάδες αναφέρουν συχνά και την απαγόρευση της πλαστικής σακούλας. Υπάρχει εμπιστοσύνη στην αγορά και τη βιομηχανία, ώστε να πραγματοποιηθούν εθελοντικές συνεισφορές;
Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να συμφωνήσουμε σε ένα κοινό όραμα – τότε μπορούμε να επιλέξουμε τα καταλληλότερα μέσα για την επίτευξή του. Οι απαγορεύσεις είναι ένας πιθανός τρόπος να διασφαλίσουμε ότι προστατεύουμε την υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον. Όσον αφορά τα μικροπλαστικά, προσπαθούμε πράγματι να περιορίσουμε τη χρήση τους σε ορισμένα προϊόντα, όπως τα καλλυντικά. Για να μειώσουμε την κατανάλωση πλαστικής σακούλας μιας χρήσης, έχουμε θέσει σαφείς και δεσμευτικούς στόχους, αφήνοντας στα κράτη μέλη την ευελιξία να επιλέξουν τον αποτελεσματικότερο τρόπο προσέγγισής τους, είτε πρόκειται για χρεώσεις, είτε για άλλες μορφές περιορισμού. Και τα μέτρα αυτά λειτουργούν: το 72% των πολιτών λέει ότι μειώνουν τη χρήση σακούλας μιας χρήσης, από 38% που ήταν πέρυσι.
Πρόσφατα, ο ΟΗΕ πραγματοποίησε συζήτηση για τη ρύπανση σε συνάντησή υψηλού επιπέδου στο Ναϊρόμπι. Έχουν ανακύψει νέες ιδέες ή λύσεις στα προβλήματα που προκαλούνται από τα πλαστικά σε αυτή τη Σύνοδο κορυφής;
Μέχρι στιγμής αυτή η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ήταν η πιο επιτυχημένη. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες, υιοθετήσαμε επίσημα συμπεράσματα σε υπουργικό επίπεδο και καταλήξαμε σε μια ισχυρή και κοινή πολιτική δέσμευση να ενεργήσουμε για τη ρύπανση. Ειδικότερα, συμφωνήσαμε να δράσουμε για τη μάστιγα των πλαστικών απορριμμάτων. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η έντονη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών που παρουσιάζουν λύσεις για την καταπολέμηση της ρύπανσης.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα, τώρα που η στρατηγική έχει δημοσιευθεί; Τι χρονικό πλαίσιο μπορούμε να αναμένουμε;
Στη στρατηγική επικεντρωνόμαστε στην επίτευξη αποφασιστικής προόδου στην τρέχουσα εντολή, προετοιμάζοντας το έδαφος για πιο μακροπρόθεσμες ενέργειες. Αρχικά, ξεκινάμε με τη δράση σε πλαστικά μιας χρήσεως, για να σταματήσουν οι σπατάλες αντικειμένων, όπως μπουκάλια και συσκευασίες τροφίμων, καταλήγοντας στη θάλασσα. Ξεκινήσαμε, επίσης, προπαρασκευαστικές εργασίες σχετικά με μια νομοθετική πρωτοβουλία, την οποία θα παρουσιάσουμε αργότερα μέσα στο 2018.
Discussion about this post