Όσοι ανήκουν στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις, παίρνουν μεγαλύτερη βαθμολογία όσον αφορά τη σοφία τους, σε σχέση με τους ανθρώπους των ανώτερων τάξεων, σύμφωνα με μια νέα καναδική επιστημονική έρευνα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα μέλος της εργατικής τάξης είναι πιο σοφό από ένα της ανώτερης μεσαίας τάξης.
Η πειραματική μελέτη συμπέρανε ότι όσο χαμηλότερα βρίσκεται κανείς στην κοινωνικο-οικονομική ιεραρχία, τόσο μεγαλύτερες ενδείξεις σοφίας φαίνεται να έχει, ιδίως όσον αφορά την αποφυγή και τη διευθέτηση των συγκρούσεων.
Η εξυπνάδα είναι διακριτό γνώρισμα από τη σοφία, η οποία -κατά τους επιστήμονες- είναι πρωτίστως η ικανότητα να παίρνει κανείς υπόψη του την οπτική γωνία των άλλων και να αντιλαμβάνεται την κατάστασή τους, αντί να επικεντρώνεται μόνο στη δική του. Χαρακτηριστικά σοφίας θεωρούνται η πνευματική ταπεινότητα, ο πραγματισμός και η ενσυναίσθηση για τους άλλους.
Η σοφία αποτελεί παράγοντα κλειδί για την προώθηση συμβιβαστικών και ειρηνικών λύσεων και, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, είναι ένα χαρακτηριστικό που εμφανίζεται συχνότερα στους φτωχούς και γενικότερα στα άτομα των χαμηλότερων τάξεων.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κοινωνικό ψυχολόγο δρα Ιγκόρ Γκρόσμαν του Πανεπιστημίου Γουότερλου του Καναδά, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Proceedings of the Royal Society B” της Βασιλικής Εταιρείας επιστημών της Βρετανίας, σύμφωνα με το “Science”, ζήτησαν από 2.145 άτομα να απαντήσουν σε ένα εκτενές ερωτηματολόγιο σχετικά με τις κάθε είδους διαφωνίες και συγκρούσεις που είχαν με φίλους, συγγενείς, συναδέλφους κ.α.
Στη συνέχεια αξιολογήθηκαν οι απαντήσεις τους σε ερωτήσεις όπως «Σκεφτήκατε ποτέ τα πράγματα από την οπτική γωνία των άλλων;», «Πόσο προσπαθείτε να καταλάβετε την οπτική γωνία του άλλου;» ή «Εξετάζετε ποτέ το ενδεχόμενο να έχετε εσείς λάθος;». Ανάλογα με την ευρύτητα πνεύματος, κάθε άνθρωπος ταξινομήθηκε με βάση ένα «σκορ σοφίας».
Όταν αυτή η βαθμολογία της σοφίας συσχετίσθηκε με την κατάταξη των ανθρώπων ανάλογα με τα εισοδήματα και την τάξη τους, προέκυψε ότι εκείνοι με τα λιγότερα χρήματα και την χαμηλότερη μόρφωση είχαν κατά μέσο όρο περίπου διπλάσια σοφία σε σχέση με εκείνους που βρίσκονταν στο ανώτατο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Στο δεύτερο μέρος της μελέτης, με τη συμμετοχή 200 άλλων ανθρώπων, οι οποίοι υποβλήθηκαν τόσο σε τέστ νοημοσύνης (IQ) όσο και σοφίας, διαπιστώθηκε ότι και πάλι οι κοινωνικά μη προνομιούχοι πήραν μεγαλύτερη βαθμολογία από τους προνομιούχους όσον αφορά τη σοφία τους και αυτό άσχετα με το αν είχαν υψηλό ή χαμηλό δείκτη νοημοσύνης. Είναι μια επιβεβαίωση ότι η εξυπνάδα και η σοφία δεν συμβαδίζουν κατ’ ανάγκη.
Αυτό, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μπορεί εν μέρει να εξηγήσει το παράδοξο της σύγχρονης κοινωνίας, η οποία διαχρονικά γίνεται συνολικά πιο έξυπνη, αλλά όχι και πιο ικανή στην επίλυση των προβλημάτων της και ιδίως των συγκρούσεων στο εσωτερικό της.
«Πώς γίνεται να έχουμε εξίσου πολλές, αν όχι περισσότερες συγκρούσεις από ό,τι στο παρελθόν;», αναρωτήθηκε ο Γκρόσμαν. Η απάντηση, όπως είπε, είναι ότι από μόνη της η εξυπνάδα – ατομική ή συλλογική- δεν μειώνει τα προβλήματα και τις συκγρούσεις, αν δεν συνοδεύεται από την αναγκαία σοφία, που βλέπει τα πράγματα πιο σφαιρικά.
Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι αποδίδουν την μεγαλύτερη σοφία των ανθρώπων των χαμηλότερων τάξεων στο γεγονός ότι εξ αρχής αναγκάζονται να μεγαλώσουν σε ένα περιβάλλον όπου τούς είναι πιο αναγκαία η συνεργασία και η βοήθεια από τους άλλους, από ό,τι συμβαίνει στα μέλη των ανώτερων τάξεων.
Τα μέλη της πιο εγωκεντρικής μεσαίας τάξης, σύμφωνα με τον Γκρόσμαν, βασίζονται σημαντικά στην ατομική ανέλιξή τους μέσω της μόρφωσής τους, κάτι που βελτιώνει τη νοημοσύνη τους. Όμως δεν καταβάλλουν ανάλογη προσπάθεια για να αποκτήσουν ικανότητες επίλυσης των συγκρούσεων και των προβλημάτων με τρόπο που να παίρνει υπόψη του και τα συμφέροντα των άλλων.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι μπορεί κανείς να βελτιώσει τη σοφία του, αν εξασκείται συνεχώς νοητικά στο να βλέπει τα πράγματα από τη μεριά των άλλων, καθώς επίσης αν εκτίθεται σε ερεθίσματα και εμπειρίες που του διευρύνουν την οπτική γωνία, όπως π.χ. ένα πολυπολιτισμικό φεστιβάλ, μια ταινία για μετανάστες ή η συμμετοχή του σε ένα πρόγραμμα αλληλεγγύης σε άστεγους.
Αν και η μελέτη συμπεριέλαβε από φτωχούς έως ευκατάστατους ανθρώπους και όχι τους πολύ-πολύ πλούσιους, οι κοινωνικοί ψυχολόγοι υποψιάζονται ότι η σοφία των τελευταίων είναι ακόμη μικρότερη. «Πολύ θα ήθελα να μελετήσω τον Ντόναλντ Τραμπ», δήλωσε ο Γκρόσμαν. Αλλά μάλλον όλοι ξέρουν ήδη την απάντηση…
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: http://rspb.royalsocietypublishing.org/content/284/1869/20171870
Παύλος Δρακόπουλος
Discussion about this post