Εφορία: Τι αλλάζει και για ποιες υποθέσεις

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Διοικητή της ΑΑΔΕ το νέο μέτρο εφαρμόζεται σε μια σειρά υποθέσεων φορολογίας κεφαλαίου που αφορούν:

1. Οι φορολογούμενοι, για την εξυπηρέτησή τους σε θέματα φορολογιών κεφαλαίου, για τα οποία δεν υπάρχει αντίστοιχη ηλεκτρονική διαδικασία, δε θα προσέρχονται στις Δ.Ο.Υ.. Όλες οι δηλώσεις/αιτήσεις/υποδείγματα/δικαιολογητικά κ.λπ. θα αποστέλλονται υποχρεωτικά ταχυδρομικά μέσω συστημένης επιστολής ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς ή με ψηφιακή απεικόνιση (scan) μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στον Προϊστάμενο της αρμόδιας υπηρεσίας της ΑΑΔΕ. Είναι επίσης δυνατή η κατάθεση των δηλώσεων και στο πρωτόκολλο της αρμόδιας υπηρεσίας. Εφόσον δηλώσεις/αιτήσεις κατατίθενται στα κατά τόπους Γ.Ε.Φ., καταχωρούνται στο πρωτόκολλο, αποστέλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και στη συνέχεια ακολουθείται η διαδικασία της απόφασης. Οι προθεσμίες που ορίζονται στην απόφαση ισχύουν από την παραλαβή των δηλώσεων/αιτήσεων από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.. Δηλώσεις και αιτήσεις που είχαν υποβληθεί και εκκρεμούν στις Δ.Ο.Υ., διεκπεραιώνονται κατά σειρά προτεραιότητας. Επίσης, εφόσον πριν την έναρξη ισχύος της απόφασης είχαν προγραμματισθεί επισκέψεις φορολογουμένων στη Δ.Ο.Υ. για υποθέσεις που υπάγονται στην απόφαση, αυτές θα πραγματοποιηθούν κανονικά στις ορισθείσες ημερομηνίες, δεν ακυρώνονται (εκτός αν οι φορολογούμενοι επιθυμούν να αποστείλουν τις δηλώσεις/αιτήσεις με τον τρόπο που ορίζεται στην απόφαση), θα παραληφθούν οι αιτήσεις/δηλώσεις και στη συνέχεια θα ακολουθηθεί η διαδικασία της απόφασης. Σε αιτήματα που είχαν υποβληθεί για προγραμματισμό επίσκεψης και δεν είχε προγραμματισθεί, δεν ορίζεται ημερομηνία επίσκεψης αλλά οι πολίτες υποχρεούνται να ακολουθήσουν τη νέα διαδικασία.

2. Η διαδικασία που ορίζεται με την απόφαση αφορά:

-Αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις κατοχής ακινήτων (Ε9 και Φ.Μ.Α.Π. φυσικών και νομικών προσώπων, Ε.Τ.Α.Κ. και Φ.Α.Π. νομικών προσώπων καθώς και Ε.Φ.Α.) και τα υποδείγματα που επέχουν θέση δήλωσης σύμφωνα με την απόφαση Α.1272/2019, για τις οποίες δεν προβλέπεται ηλεκτρονική υποβολή. Για δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) και Ε.Φ.Α. και αιτήσεις για έκδοση πιστοποιητικών, για τις οποίες προβλέπεται ήδη η ηλεκτρονική υποβολή/έκδοση, δεν έχει εφαρμογή η διαδικασία της ως άνω απόφασης. Τυχόν τέτοιες δηλώσεις ή αιτήσεις που υποβάλλονται με τη διαδικασία της Α.1137/2020, δεν λαμβάνονται υπόψη και ενημερώνεται σχετικά ο φορολογούμενος με μήνυμα στην προσωποποιημένη του πληροφόρηση με την υπόδειξη να υποβάλει ηλεκτρονικά τη δήλωση ή να λάβει ηλεκτρονικά το πιστοποιητικό.

-Αιτήσεις για τη χορήγηση πιστοποιητικού του άρθρου 54 Α του ν.4174/2013 (πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α.), υπεύθυνες δηλώσεις που επέχουν θέση πιστοποιητικού, όπου δεν προβλέπεται ηλεκτρονική έκδοση αυτού, αιτήσεις για θεώρηση αντιγράφων τελεσίδικων δικαστικών αποφάσεων καταδικαστικών σε δήλωση βουλήσεως και υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την αποδοχή δήλωσης η οποία υπεβλήθη μέσω διαδικτύου.

-Τα προβλεπόμενα παραστατικά για τη συνδρομή των προϋποθέσεων επιστροφής ΕΝ.Φ.Ι.Α. άνω των 300 ευρώ.

-Δηλώσεις φορολογίας κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια, αρχικές και τροποποιητικές,

-Δηλώσεις φόρου μεταβίβασης ακινήτων, πλην των δηλώσεων φ.μ.α. που υποβάλλονται για πλειστηριασμό.

-Αιτήσεις για έκδοση πιστοποιητικού του άρθρου 105 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών κ.λπ., ο οποίος κυρώθηκε με το πρώτο άρθρο του ν.2961/2001 (πιστοποιητικό φόρου κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών). Υπενθυμίζεται ότι εξακολουθεί να ισχύει η παράγραφος 6 του ν.3220/2004, σύμφωνα με την οποία, όπου δεν απαιτείται η εξόφληση του φόρου και στις περιπτώσεις που έχει εξοφληθεί ολόκληρος ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής, αντί του πιστοποιητικού δύναται να προσκομίζεται από τον υπόχρεο σε φόρο αντίγραφο της δήλωσης φόρου, καθώς και υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/1986, με την οποία δηλώνεται ότι τα στοιχεία που προκύπτουν από την προσκομιζόμενη δήλωση φόρου δεν έχουν μεταβληθεί και ότι έχει εξοφληθεί ολόκληρος ο φόρος κληρονομιάς, δωρεάς ή γονικής παροχής.

3. Η απόδειξη της ταυτοπροσωπίας των δηλούντων/αιτούντων μπορεί να γίνεται είτε με υπεύθυνη δήλωση αυτών, η οποία έχει εκδοθεί μέσω της ιστοσελίδας dilosi.services.gov.gr της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης www.gov.gr (με την οποία δηλώνουν ότι οι ίδιοι είναι οι υπογράφοντες τη δήλωση/αίτηση), είτε με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής αυτών από ΚΕΠ ή άλλη δημόσια αρχή. Η βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των δηλούντων (σε δήλωση φόρου δωρεάς, γονικής παροχής και μεταβίβασης ακινήτων) μπορεί να θεωρηθεί και από τον συμβολαιογράφο που θα συνάψει το αντίστοιχο συμβολαιογραφικό έγγραφο, εφόσον προκύπτουν τα στοιχεία του από την υποβαλλόμενη δήλωση και η υπογραφή τίθεται ενώπιόν του. Σε περίπτωση αποστολής των δηλώσεων ηλεκτρονικά, η υπεύθυνη δήλωση αποστέλλεται ηλεκτρονικά μαζί με την υποβαλλόμενη δήλωση. Η ύπαρξη θεώρησης του γνησίου της υπογραφής του δηλούντος/αιτούντος ή η υποβολή υπεύθυνης δήλωσης για την απόδειξη της ταυτοπροσωπίας, απαιτείται και στην περίπτωση υποβολής της δήλωσης/αίτησης απευθείας στο πρωτόκολλο της Δ.Ο.Υ., ανεξάρτητα αν ο δηλών/αιτών προσέρχεται αυτοπροσώπως. Εφόσον ο αιτών/δηλών έχει υπογράψει με τη χρήση ψηφιακού πιστοποιητικού (ψηφιακή υπογραφή) που τυχόν διαθέτει, δεν απαιτείται θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του ή υπεύθυνη δήλωση περί ταυτοπροσωπίας του. Υπεύθυνες δηλώσεις, που επέχουν θέση πιστοποιητικού, υποβάλλονται (με το περιεχόμενο που ορίζεται κατά περίπτωση) κατά τους ίδιους προαναφερόμενους τρόπους.

4. Το αποδεικτικό του ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς ή το αυτοματοποιημένο μήνυμα που αποστέλλεται ως απάντηση στο ηλεκτρονικό μήνυμα του φορολογουμένου, αποτελεί γι’ αυτόν αποδεικτικό υποβολής της δήλωσης ή της αίτησης και επέχει θέση απόδειξης παραλαβής εκ μέρους της Δ.Ο.Υ.. Ημερομηνία υποβολής της δήλωσης/αίτησης θεωρείται η ημερομηνία που προκύπτει από τη σφραγίδα του Ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς ή η ημερομηνία αποστολής του μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αντίστοιχα.

5. Εφόσον η δήλωση/ υπόδειγμα/αίτηση/παραστατικά μείωσης φόρου υποβληθούν/αποσταλούν σε αναρμόδια Δ.Ο.Υ., διαβιβάζονται υπηρεσιακά στην αρμόδια και ενημερώνεται σχετικά ο φορολογούμενος μέσω της προσωποποιημένης του πληροφόρησης.

6. Με την παραλαβή της δήλωσης/αίτησης, η αρμόδια υπηρεσία ελέγχει την πληρότητα του φακέλου.

Ο έλεγχος πληρότητας αφορά:

-τη νόμιμη υπογραφή τους,

-τη συμπλήρωση όλων των απαιτούμενων στοιχείων επί των δηλώσεων ή των υποδειγμάτων ή αιτήσεων,

-τη συνδρομή των προϋποθέσεων επιστροφής ΕΝ.Φ.Ι.Α. άνω των 300 ευρώ, κατά την κείμενη νομοθεσία,

-την επισύναψη των νομιμοποιητικών εγγράφων, των κατά περίπτωση απαραίτητων δικαιολογητικών, τα οποία προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία, τις κανονιστικές αποφάσεις και εγκυκλίους της Φορολογικής Διοίκησης, και περιγράφονται στους συνημμένους πίνακες.

Επιπλέον δικαιολογητικά, των οποίων η προσκόμιση δεν προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία, δεν ζητούνται (π.χ. δεν ζητείται τοπογραφικό διάγραμμα πλην της περίπτωσης αιτήματος απαλλαγής πρώτης κατοικίας, δήλωση φόρου κληρονομιάς για τη χορήγηση πιστοποιητικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. για αποβιώσαντα κ.λπ.).

Κανένας άλλος έλεγχος ή αυτοψία δεν διενεργείται στο στάδιο παραλαβής της δήλωσης, η πλήρης και ορθή συμπλήρωση της οποίας καθώς και η επισύναψη των απαιτούμενων (και ορθών) δικαιολογητικών αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του δηλούντος. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι σε δήλωση διανομής ή ανταλλαγής ακινήτων ο προσδιορισμός της διαφοράς των φυσικών και ιδανικών μερίδων ή της υπερβάλλουσας αξίας, κατά περίπτωση, ώστε ο υπολογισμός του φόρου να γίνει ορθά (φ.μ.α. ή φόρος δωρεάς), αποτελεί ευθύνη των φορολογουμένων.

Σε περιπτώσεις που ο φορολογούμενος αιτείται την επιστροφή φόρου άνω των 300 ευρώ, κατά την κείμενη νομοθεσία, ή υποβάλλεται υπόδειγμα ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή πιστωτική δήλωση Ε.Τ.ΑΚ. ή Φ.Α.Π. ή δήλωση Ε.Φ.Α., η αρμοδιότητα και ευθύνη της Δ.Ο.Υ. κατά την παραλαβή εξαντλείται στον έλεγχο της ορθότητας και της πληρότητας των προβλεπόμενων δικαιολογητικών.

Σε περίπτωση έλλειψης των ως άνω ή μη συμπλήρωσης πεδίων της δήλωσης/αίτησης, με αποτέλεσμα την αδυναμία προσδιορισμού της φορολογικής υποχρέωσης ή έκδοσης του πιστοποιητικού, αναρτάται στην προσωποποιημένη πληροφόρηση του υποχρέου, πρόσκληση κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 του ν.4174/2013 (ΚΦΔ), προκειμένου ο υπόχρεος είτε να συμπληρώσει τη δήλωση/αίτηση είτε να προσκομίσει τα έγγραφα που λείπουν, ώστε να προσδιορισθεί η φορολογητέα ύλη ή να εκδοθεί το πιστοποιητικό. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση δήλωσης στοιχείων ακινήτων, στην οποία δεν έχουν συμπληρωθεί ορθά όλα τα πεδία της δήλωσης, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η σύνθεση δήλωσης ΕΝΦΙΑ- πράξη προσδιορισμού φόρου ή δήλωση ΦΑΠ. – πράξη προσδιορισμού φόρου φυσικού προσώπου ή η εκκαθάριση Ε.Τ.ΑΚ. φυσικού προσώπου.

Εάν ο φορολογούμενος δεν ανταποκριθεί μέσα σε προθεσμία πέντε (5) εργασίμων ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, είτε η δήλωση ή η αίτηση θεωρείται ότι δεν έχει υποβληθεί είτε ο φόρος υπολογίζεται και η οικεία πράξη ή το πιστοποιητικό εκδίδονται χωρίς να ληφθούν υπόψη τα στοιχεία που δεν προσκομίσθηκαν κατά περίπτωση.

Τα ελλείποντα δικαιολογητικά αποστέλλονται από τον φορολογούμενο είτε ταχυδρομικά είτε ηλεκτρονικά είτε κατατίθενται μέσα σε φάκελο στο πρωτόκολλο, ενώ για τη συμπλήρωση στοιχείων της δήλωσης αποστέλλεται δήλωση.

7. Σε περίπτωση που υποβάλλονται ταυτόχρονα δήλωση φόρου και αίτηση πιστοποιητικού, η ως άνω προθεσμία έκδοσης του πιστοποιητικού δεν αρχίζει πριν την καταβολή του οικείου φόρου ή – εφόσον ζητείται η έκδοσή του με τον όρο της παρακράτησης του οφειλόμενου φόρου – πριν την ανάρτηση της πράξης προσδιορισμού φόρου, κατά περίπτωση. Σε περίπτωση ακινήτων για τα οποία δεν ισχύει ο αντικειμενικός προσδιορισμός της αξίας, εάν το ακίνητο βρίσκεται στη χωρική αρμοδιότητα άλλης ΔΟΥ, η δήλωση διαβιβάζεται για προεκτίμηση στη ΔΟΥ του ακινήτου, ο Προϊστάμενος της οποίας προσδιορίζει την αξία, επιστρέφει τη δήλωση και κατά τα λοιπά ακολουθείται η ίδια διαδικασία που ορίζεται στην απόφαση.

8. Αναφορικά με τα συνυποβαλλόμενα στις δηλώσεις φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και μεταβίβασης ακινήτων δικαιολογητικά επισυνάπτεται στο τέλος κατάλογος. Στον κατάλογο περιλαμβάνονται και ορισμένα από τα υποχρεωτικά αναζητούμενα δικαιολογητικά π.χ. ληξιαρχική πράξη θανάτου, πιστοποιητικό γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης κ.λπ.. Στην περίπτωση έλλειψης ή μη προσκόμισης των τελευταίων, καλείται ο φορολογούμενος να δώσει τυχόν περαιτέρω απαιτούμενες πληροφορίες π.χ. για την αρμόδια υπηρεσία έκδοσής τους (ληξιαρχείο, δήμο κ.λπ.), ώστε να καταστεί εφικτή η αυτεπάγγελτη αναζήτηση. Η επεξεργασία της δήλωσής/αίτησής του, στην περίπτωση αυτή, πραγματοποιείται μετά τη λήψη των εν λόγω δικαιολογητικών.

Για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων κατά το αντικειμενικό σύστημα, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά είναι όσα ορίζονται στην απόφαση του ΥΠΟΙΚ ΠΟΛ 1149/1994, όπως ισχύει, καθώς και όσα αναφέρονται στα αντίστοιχα έντυπα (επισυνάπτεται κατάλογος).

Όσον αφορά την επιστροφή ΕΝ.Φ.Ι.Α. άνω των 300 ευρώ, ισχύουν οι ΠΟΛ 1248/2014 και 1272/2019.

Για τον Ε.Φ.Α. εφαρμόζονται οι αποφάσεις που ισχύουν για το οικείο έτος.

Για την έκδοση πιστοποιητικού του άρθρου 54Α του Κ.Φ.Δ., λαμβάνονται υπόψη τα αναφερόμενα στην απόφαση ΠΟΛ 1004/2015, όπως ισχύει.

Δικαιολογητικά ξενόγλωσσα που υποβάλλονται συνοδεύονται και από επίσημη μετάφραση στην ελληνική (βλ. σχετικά και το Δ. ΟΡΓ. Δ 1002838/2020 έγγραφο).

9. Με βάση τις δηλώσεις/αιτήσεις, που υποβάλλονται, εκδίδονται οι αντίστοιχες πράξεις προσδιορισμού του φόρου και τα πιστοποιητικά και αναρτώνται ή επισυνάπτονται, κατά περίπτωση, στη θυρίδα του φορολογουμένου στην Προσωποποιημένη Πληροφόρηση του φορολογουμένου στο myTAXISnet της ΑΑΔΕ, είτε υπογεγραμμένα ψηφιακά είτε με ψηφιακή απεικόνιση (scan). Σε περίπτωση απόρριψης της δήλωσης/αίτησης αναρτάται ή επισυνάπτεται η πράξη απόρριψης ή ενημερώνεται ο φορολογούμενος κατά περίπτωση.

Στις περιπτώσεις που δήλωση κατοχής ακινήτων ή αίτηση για πιστοποιητικό υποβάλλεται χειρόγραφα από κληρονόμο, για λογαριασμό αποβιώσαντος, ή εκκαθαριστή ή – ελλείψει αυτού – από τον τελευταίο νόμιμο εκπρόσωπο νομικού προσώπου, που έχει προβεί σε διακοπή εργασιών, ή υπό τον πληρεξούσιο που ενεργεί για λογαριασμό του υποχρέου με ειδικό περί της υποβολής της αντίστοιχης δήλωσης πληρεξούσιο ή ειδική ηλεκτρονική εξουσιοδότηση, η πράξη προσδιορισμού του φόρου, η οποία εκδίδεται στο όνομα του υποχρέου, και το οικείο πιστοποιητικό αναρτώνται, κατά τα ανωτέρω, και στην προσωποποιημένη πληροφόρηση στο TAXISnet του υποβάλλοντος αυτήν.

Αντίγραφα των υποβαλλομένων δηλώσεων φόρου μεταβίβασης ακινήτων, κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών αναρτώνται στην προσωποποιημένη πληροφόρηση όλων των δηλούντων.

Τα αντίγραφα των δηλώσεων και τα πιστοποιητικά που χορηγούνται κατά τα οριζόμενα στην παρούσα έχουν ισχύ πρωτοτύπου. Αντίγραφα δηλώσεων και πιστοποιητικά που έχουν χορηγηθεί, από 16 Μαρτίου 2020 μέχρι την έναρξη ισχύος της απόφασης, μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεομοιοτυπίας, έχουν ισχύ πρωτοτύπου. Σημειώνεται ότι οι φορολογούμενοι οφείλουν να επικαιροποιούν τα στοιχεία επικοινωνίας τους στο Μητρώο τους στο taxisnet, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή ενημέρωσή τους.

10. Εντός εξήντα (60) ημερών από τη διεκπεραίωση των δηλώσεων φόρου μεταβίβασης ακινήτων και φόρου κληρονομιών, δωρεών, γονικών παροχών και κερδών από τυχερά παίγνια διενεργείται επαλήθευση εάν το περιεχόμενο της δήλωσης είναι ορθό σύμφωνα με τα οριζόμενα στη φορολογική νομοθεσία. Εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν έχει εφαρμοσθεί ορθά η νομοθεσία, με αποτέλεσμα ο φόρος που έχει επιβληθεί να είναι μικρότερος από τον οφειλόμενο, καλείται ο φορολογούμενος να υποβάλει τροποποιητική δήλωση και τυχόν κατά περίπτωση απαιτούμενα επιπλέον στοιχεία εντός δεκαπέντε (15) ημερών. Σημειώνεται ότι, στις φορολογίες μεταβίβασης ακινήτων και δωρεών – γονικών παροχών ακινήτων, η επαλήθευση της ορθής εφαρμογής της φορολογικής νομοθεσίας προϋποθέτει να έχει συνταχθεί και αποσταλεί στη Δ.Ο.Υ. το μεταβιβαστικό συμβόλαιο από τους συμβολαιογράφους (οι οποίοι έχουν με βάση την ισχύουσα νομοθεσία υποχρέωση αποστολής αυτού σε συγκεκριμένες προθεσμίες), δεδομένου ότι η ορθή εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας συναρτάται με το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης/σύνταξης του συμβολαιογραφικού εγγράφου.

11. Δηλώσεις Φ.Α.Π. και ΕΝ.Φ.Ι.Α. που τυχόν είχαν υποβληθεί μέχρι και 31/12/2019, δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα, εφόσον δεν έχουν προσκομιστεί τα παραστατικά/δικαιολογητικά που απαιτούνται, παρότι έχει ειδοποιηθεί σχετικά ο φορολογούμενος. Για δηλώσεις που έχουν υποβληθεί από την 1η Ιανουαρίου 2020 μέχρι τη δημοσίευση της Α.1137/2020 και δεν έχουν προσκομιστεί τα παραστατικά/δικαιολογητικά που απαιτούνται, ο φορολογούμενος καλείται και, αν δεν προσκομίσει τα δικαιολογητικά εντός της οριζόμενης προθεσμίας, η δήλωση θεωρείται αυτομάτως και χωρίς άλλη ενέργεια μη υποβληθείσα.